Müşteri Bilgileri Alınırken Açık Rızanın Hukuka Uygun Alınmaması
Hepimizce bilindiği üzere, birçok internet alışveriş sitesi veya firmaların kendilerine ait internet siteleri ya internet sayfasına üye yaparken ya da belli sebeplerden dolayı doldurttukları formun altında koydukları onay kutucuklarıyla, ürünleri veya faaliyetleri hakkında üyelerini veya müşterilerini haberdar etmek istemektedirler. Bunu yaparken de yaygın olarak, “Eğer …den haberdar olmak istiyorsanız lütfen kutucuğu işaretleyiniz” ibaresini koymaktadırlar. Bu cümledeki asıl amaç üye veya müşterinin kutucuğu işaretlemesi ile açık rızasını sunduğunun ispatlanmasıdır. Eğer müşteri bu onay kutucuğunu işaretlerse
şirket, üye veya müşterinin belirttiği mail, sms veya adres üzerinden üyeyi/müşteriyi bilgilendirmek için üyenin/müşterinin kişisel bilgilerini işleyebilecektir. Üye/müşteri tarafınadan bu onay kutucuğu işaretlenmeden üye/müşteri ürün veya faaliyetlerden haberdar edilmesi durumunda kişisel verilerin işlenmesi bakımından bir ihlal söz konusu olacaktır. bu durumu gerçek bir örnekle açıklamak gerekirse;
Dünyaca ünlü bir kahve makineleri üreticisi şirketin internet sitesindeki müşteri hizmetleri sayfasında yer alan ve yukarıda ekran görüntüsüne yer verdiğimiz “Bize Ulaşın” formunun altındaki bilgilendirme metni ve onay kutusunun işaretlenmiş şekilde müşterinin karşısına sunulması hem tüketici kanununa hem de kişisel verilerin korunması kanununa aykırıdır. Söz konusu sayfada doldurulacak metin kutularının altında şu metin yer almaktadır: 
“Eğer bu fırsatlardan haberdar olmak istemiyorsanız lütfen kutucuğu işaretleyiniz.”cümlesindeki “istemiyorsanız” kelimesi web sitelerinde aşina olduğumuz “istiyorsanız” kelimesini çağrıştırdığından müşteriyi yanıltıcı olmaktadır.
Ayrıca, internet sayfası müşteriye sunulduğu anda onay kutucuğu işaretli olduğundan, cümlenin okunuşu itibariyle müşteri tarafından metin “…haberdar olmak istiyorsanız lütfen bu kutucuğu işaretleyiniz.” şeklinde anlaşılması durumunda, söz konusu fırsatlardan haberdar olmak istemeyen müşteri onay kutucuğunu işaretleme refleksi gösterecektir ve zaten onay kutusu işaretli geldiğinden, bu sefer onay kutucuğundaki tik işareti kalkacak ve söz konusu metinde “haberdar olmak istemiyorsanız işaretleyiniz” ifadesine göre müşteri sanki haberdar olmak istiyormuş gibi irade gösterdiği kabul edilecektir. Bu durumda, müşteri tarafından istenmeyen haberler ve mesajlar alınacaktır. Bu tüketiciyi aldatmaya yönelik bir davranış olmasının yanında kişisel bilgileri olan mail adresi, telefon numarası veya adres bilgileri aslında müşterinin açık rızası olmadan işlenmiş bulunacaktır ki bu durum 6698 sayılı Kişisel Verilerin İşlenmesi Kanunu’na açık aykırılık teşkil etmektedir. 6698 sayılı Kanun’un 3. maddesinde açık rıza;
“a) Açık rıza: Belirli bir konuya ilişkin, bilgilendirilmeye dayanan ve özgür iradeyle açıklanan rızayı,“
ifade etmektedir. Aynı maddenin ‘e’ bendinde ise;
“e) Kişisel verilerin işlenmesi: Kişisel verilerin tamamen veya kısmen otomatik olan ya da herhangi bir veri kayıt sisteminin parçası olmak kaydıyla otomatik olmayan yollarla elde edilmesi,”
şeklinde ifade edilmiştir. Bu durumda, müşterisinin kişisel bilgilerini müşterisinin açık rızası bulunmadan temin edip işleyen şirket yani veri sorumlusunun kanuni sorumluluğunu ihlal söz konusu olacaktır. Hukuken ifade etmek gerekirse, 6698 sayılı Kanun’un 4. maddesinde;
“(1) Kişisel veriler, ancak bu Kanunda ve diğer kanunlarda öngörülen usul ve esaslara uygun olarak işlenebilir.
(2) Kişisel verilerin işlenmesinde aşağıdaki ilkelere uyulması zorunludur: a) Hukuka ve dürüstlük kurallarına uygun olma. …”
hükmüne yer verilerek, kişisel verileri işleyen kişilerin 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun‘Dürüst Davranma‘ başlıklı 2. Maddesinde ifade edilen;
“Herkes, haklarını kullanırken ve borçlarını yerine getirirken dürüstlük kurallarına uymak zorundadır. Bir hakkın açıkça kötüye kullanılmasını hukuk düzeni korumaz.”
hükmüne uyguması gerektiği ifade edilmesine rağmen, veri sorumlusu konumundaki şirketin hukuki sorumluluğunu açıkça ihlal ettiği tespit edilmiş olacaktır.
